1 września 1915 r. miało miejsce uroczyste otwarcie nowego, dużego domu towarowego Nathana Sternfelda przy Langgasse 77/79 (ul. Długa), róg Große Wollwebergasse (ul. Tkacka). Pięć lat później rozbudowano go o posesję nr 80.
W 1919 r. znajdujący się w Danzig Langfuhr (Gdańsk Wrzeszcz) sklep Nathana Sternfelda przeniósł się do nowego, okazałego budynku przy tej samej ulicy (Hauptstraße), ale pod nr 114.
Nie był to już zwykly sklep, był to duży, ekskluzywny dom towarowy, zwany do 1923 r. Domem Handlowym pod Globusem” (Nathan Sternfeld “Kaufhaus zum Globus”), a potem po prostu – Dom Handlowy Nathan Sternfeld (Kaufhaus Nathan Sternfeld).
Prawdopodobnie była to inwestycja samego Emila Grundmanna, który po zakończeniu I wojny światowej stał się właścielem firmy Nathan Sternfeld. Jak do tego doszło, niestety nie udało mi się ustalić.
Oprócz zarządzania domami towarowymi Grundmann był w latach 1920–1923 posłem do Konstytuanty II Wolnego Miasta Gdańska, a następnie posłem Volkstagu I kadencji.
Był członkiem FWV (Freie Wirtschaftliche Vereinigung – Wolnego Stowarzyszenia Gospodarczego). Udzielał się również w różnych stowarzyszeniach zawodowych. Był prezesem Federacji Stowarzyszeń Branżowych Gdańska i okolic, wiceprezesem Stowarzyszenia Detalistów Przemysłu Tekstylnego oraz skarbnikiem Gdańskiego Związku Jeździeckiego.
Emil zmarł niespodziewanie w Berlinie i pochowany został 27 marca 1930 w Gdańsku. Rodzinną firmę przejął syn Heinz Oskar Gundmann, doktor prawa. W tym samym roku poślubił on Marie Brigittę Stumpf, córkę jubilera Ericha Alberta Moritza Stumpf z Zoppot (Sopotu).
Wraz z dojściem nazistów do władzy zaczynają się pewne niejasności. W gazecie „Jüdische Presszentrale Zürich und jüdisches Familienblatt für die Schweiz” (Centrala prasy żydowskiej w Zurychu i Żydowska gazeta rodzinna dla Szwajcarii), w numerze 966 z dnia
12.11.1937 r., znalazłem na stronie 4, co następuje:
„Trwają aresztowania Żydów w Gdańsku. Według doniesień z Gdańska władze narodowosocjalistyczne kontynuują aresztowania żydowskich przemysłowców i finansistów. Aresztowano m.in. właściciela dużego gdańskiego domu towarowego Nathana Sternfelda, przemysłowca dr Grundmanna, bułgarskiego konsula honorowego.”
Bardzo to dziwne. Landsberscy Grundmannowie byli wyznania ewangelicznego, podobnie żona Emila, a matka aresztowanego Heinza Oskara. Żona tego ostatniego również była ochrzczona. Żydowskiemu pochodzeniu Grundmanna przeczy też fakt, iż dom towarowy Nathana Sternfelda w Königsberg, w ramach aryzacji od 1938 r. nosił nazwę “Grundmann”.
Nie istnieją już domy towarowe Nathana Sternfelda. Odbudowana w Gdańsku kamienica narożna (róg Tkackiej i Długiej) w niczym nie przypomina tego, co stało tu przed wojną, podobnie w Gdańsku Wrzeszczu. Ale jest i tak o niebo lepiej, niż w Kaliningradzie, gdzie nic się nie ostało, w miejscu dawnej Hökerstraße jest park otaczający cud radzieckiej architektury – dom sowietów.
Gdy znajdziecie się na górowskim rynku, to przystańcie przy budynku pod nr 8. Zamknijcie na chwilę oczy i spróbujcie przeniknąć barierę czasu, aby zobaczyć księgarnię Ernsta Fridolina Grundmann, i stojącego za ladą jego kilkuletniego syna Emila, którego historię wam właśnie opowiedziałem.
ps. Serdecznie dziękuje twórczyni bloga „Genealogie Tagebuch” pani Irmi Gegner-Suenkler za pomoc w ustalaniu losów rodziny Grundmann
